ABRS, 18 december 2009, 200901087/1/V1: Toetsingskader Taalanalyses

Sinds 18 december 2009 [ABRS , 18 december 2009, 200901087/1/V1] hanteert de Afdeling Bestuursrechtpraak Raad van State [hierna: Afdeling] in zaken waarin taalaanlyses aan de orde zijn het navolgende uit vaste rechtspraak voortvloeiende toetsingskader [samengevat weergegeven ].

In geval van gerezen twijfel over de gestelde herkomst van een asielzoekende vreemdeling kan die vreemdeling  door een taalanalyse tegemoetgekomen worden in de op hem rustende bewijslast die herkomst aannemelijk te maken.

In beginsel mag ervan worden uitgegaan dat een taalanalyse tot stand is gekomen onder verantwoordelijkheid van een ter zake deskundige linguïst waarvan de kwaliteit voldoende is gewaarborgd en dat de ingeschakelde taalanalist op zorgvuldige wijze is geselecteerd en onder voortdurende kwaliteitscontrole staat. Niettemin dient de bewindspersoon zich er van te vergewissen dat de taalanalyse - naar wijze van totstandkoming - zorgvuldig en - naar inhoud - inzichtelijk en concludent is.

Indien de taalanalyse - naar wijze van totstandkoming - zorgvuldig en - naar inhoud - inzichtelijk en concludent is kan de asielzoekende vreemdeling de over zijn herkomst gerezen en door de taalanalyse niet weggenomen twijfel slechts door het laten verrichten van een contraexpertise door een deskundige  alsnog trachten weg te nemen door een contraexpert.

Bij uitblijven van een contra-expertise blijft de gerezen twijfel bestaan.

Een asielzoekende vreemdeling dient een contra-expertise in de aanvraagfase te overleggen. Indien dit niet mogelijk is als gevolg van niet aan hem toe te rekenen omstandigheden kan een in de beroepsfase overgelegde contra-expertise bij de beoordeling worden betrokken.

Ook een contra-expertise moet - naar wijze van totstandkoming -zorgvuldig en - naar inhoud - inzichtelijk en concludent zijn. Indien de uitkomst van de contra-expertise de door de asielzoekende vreemdeling gestelde herkomst niet bevestigt wordt gelet op de op hem rustende bewijslast de gerezen twijfel niet weggenomen.

Aldus de Afdeling.

Twijfel over de gestelde herkomst blijkt te kunnen rijzen op het moment dat moet worden onderzocht of [nog] wordt voldaan aan toelatingsvoorwaarden en hoeft dan niet te worden gemotiveerd [ABRS, 12 september 2007, 200703538/1; ABRS, 11 maart 2008. 200707187/1].

Taalanalisten van het Bureau Land en Taal [ABRS, 29 maart 2007, 200607305/1, JV 2007/230; ABRS, 19 november 2008, 200803116/1; ABRS, 27 november 2008, 200802099/1], SPRAKAB [ABRS, 8 juni 2010, 200900382/1/V1] en de Taalstudio [ABRS, 20 september 2007, 200703094/1, MigratieWeb ve07001736; ABRS, 16 april 2010, 200903085/1/V1 (geen moedertaalspreker); ABRS, 16 april 2010, 200905194/1/V (geen moedertaalspreker); ABRS, 4 juni 2010, 200904906/1/V1 (anoniem); ABRS, 2 juli 2010, 200905055/1/V3 (anoniem)] zijn deskundig.

De vergewisplicht lijkt te ontstaan op het moment dat de bewindspersoon een taalanalyse aan zijn besluitvorming ten grondslag wil leggen. In een uitspraak van 19 mei 2009 overwoog de Afdeling nog dat [pas] in het geval van gerede twijfels over de zorgvuldigheid en inzichtelijkheid van de taalanalyse en de wijze waarop deze tot stand is gekomen niet kan worden volstaan met de enkele verwijzing naar de deskundigheid van het Burea Land en Taal [ABRS, 19 mei 2009, 200806369/1].

Taalanalyses blijken niet altijd  - naar wijze van totstandkoming - zorgvuldig en - naar inhoud - inzichtelijk en concludent te zijn [ABRS, 18 januari 2010, 200900103/1/V1; ABRS, 15 juni 2010, 200908530/1/V3].

Bij het uitblijven van een contraexpertise kan de gerezen twijfel niet worden weggenomen bijvoorbeeld door kritische kanttekeningen [ABRS, 12 december 2007, 200703538/1; ABRS, 4 juni 2008, 200709106/1; ABRS, 1 april 2009, 200804814/1]. Ook een op een andere  dan de originele opname gebaseerde contra-expertise kan niet de Kneuterdijkse beugel [ABRS, 3 oktober 2008, 200903231/1/V3; ABRS, 8 juni 2010, 200900382/1/V1].

Contra-expertises worden soms wel [ABRS , 11 juli 2008, 200801021/1; 18 januari 2010, 200900103/1/V1; 18 februari 2010, 200907334/1/V1] soms niet [ABRS, 18 februari 2009, 200805938/1] toerekenbaar te laat overgelegd. De rechtbank zal in het geval van een in de beroepsfase overgelegde contra-expertise moeten beoordelen of die verwijtbaar niet eerder door de asielzoekende vreemdeling kon worden overgelegd. Daartoe dient de rechtbank te beoordelen of de asielzoekende vreemdeling tijdig heeft aangetoond dat een contra-expertise zou worden uitgevoerd, of de resultaten van de contra-expertise, ondanks inspanningen van de zijde van de asielzoekende vreemdeling niet eerder beschikbaar konden zijn en of de asielzoekende vreemdeling zowel de bewindspersoon als de rechtbank op de hoogte heeft gehouden van de voortgang van de contra-expertise. De rechtbank kan verder de asielzoekende vreemdeling in de gelegenheid stellen te reageren op de reactie op de contra-experstise door het Bureau Land en Taal. [ABRS, 22 juni 2010, 201000561/1/V3]

Vaker wel dan niet lijkt het bevestigt de contra-expertise de door de asielzoekende vreemdeling gestelde herkomst niet [ABRS, 11 maart 2008, 200707187/1; ABRS, 26 juni 2008, 200800338/1; ABRS, 11 september 2008, 200801237/1; 27 november 2008, 200802099/1; ABRS, 18 februari 2009, 200805938/1; 26 februari 2009, 200805529/1; ABRS, 28 mei 2009, 200806938/1/V2; 18 december 2009, 200806254/1/V1; ABRS, 18 december 2009, 200901087/1/V1; ABRS, 16 april 2010, 200905194/1/V1; ABRS, 4 juni 2010, 200904906/1/V1; ABRS, 23 juni 2010, 200910311/1/V1; ABRS, 15 juli 2010, 200907913/1/V2 ]. Gelet op de verwijzing naar de bewijslast die volgens de Afdeling op een asielzoekende vreemdeling rust is met misschien goed om de pijlen ook daarop te gaan richten.

Met een bevestiging van de gestelde herkomst door de contra-expertise is de asielzoekende vreemdeling er overigens nog niet. Taalanalyses blijken door reacties van het Bureau Land en Taal op een contra-expertise zodanig te kunnen worden opgepimpt dat ze alsnog voldoen aan de eisen die de rechtspraak er aan stelt. Het niet reageren op een laatste reactie van het Bureau Land en Taal is dan 'dodelijk'. [ABRS, 20 mei 2008, 200707599/1; ABRS, 11 september 2008, 200801237/1; ABRS, 16 april 2010, 200903085/1/V1; ABRS, 8 juni 2010, 200900382/1/V1; ABRS, 22 juni 2010, 200903231/1/V3]