zaterdag 11 augustus 2012

EHRM, Longa Yonkeu t Letland, 15 november 2011, 57229/09

De uit Kameroen afkomstige Longa Yonkeu komt in maart 2008 het grondgebied van de Europese Unie binnen via de buitengrens tussen Rusland en Letland. Na overschrijding van de binnengrens tussen Letland en Litouwen wordt hij aangehouden op verdenking van het gebruik van [ver]vals[t]e documenten. Hij wordt voor dat strafbare feit veroordeeld.

Op enig moment doet Longa Yonkeu een beroep op internationale bescherming. Hij wordt door Litouwen  geDublinclaimd op Letland en aan Letland overgedragen op 23 december 2008.

Na aankomst in Letland dient  Longa Yonkeu een asielverzoek in dat op 23 maart 2009 wordt afgewezen.  Longa Yonkeu stelt beroep in dat hij intrekt op 17 april 2009. Op 20 mei 2009 beëindigt de rechtbank de asielprocedure. De uitspraak is niet voor [hoger] beroep vatbaar.

Op 3 september dient  Longa Yonkeu een tweede asielverzoek in. De afwijzing daarvan wordt op 23 oktober 2009 onherroepelijk.

Op 5 januari 2010 dient  Longa Yonkeu een derde asielverzoek in. Op 9 januari 2010 wordt  Longa Yonkeu verwijderd naar zijn land van herkomst Kameroen.

Longa Yonkeu verblijft van 23 december 2008 tot 9 januari 2010 in bewaring. Volgens de autoriteiten van Letland kunnen 4 perioden van bewaring worden onderscheiden.

Periode 1: beletten van onrechtmatige binnenkomst [23 december 2008-9 juni 2009]
Op grond van het vreemdelingenrecht van Letland kan een asielzoekende derdelander in bewaring worden gehouden onder meer indien de identiteit van die derdelander nog niet is vast gesteld. Dat is de omstandigheid die aan de bewaring van Longa Yonkeu ten grondslag wordt gelegd. De bewaring wordt drie keer de de bewaringsrechter verlengd en op 9 juni 2009 opgeheven.

De bewaring in de periode van 20 mei 2009 tot 9 juni 2009 kan niet door de Straatsburgse beugel omdat de asielprocedure op 20 mei is beëindigd en de autoriteiten van Letland niet aan kunnen geven wat de wettelijke grondslag is geweest van de bewaring na 20 mei 2009.

Periode 2: met het oog op verwijdering [9 juni 2009-10 juli 2009]
Op grond van het vreemdelingenrecht van Letland kan een verwijderingsprocedure op twee manieren aanvangen. Er kan een vertrekbevel worden uitgevaardigd gevolgd door een last tot verwijdering indien niet binnen de vertrektermijn aan de vertrekverplichting is voldaan [hierna: eerste verwijderingsprocedure] en de verwijdering van een derdelander kan worden gelast indien die derdelander in bewaring wordt gehouden omdat hij regels inzake toegang tot- en verblijf  in Letland heeft overtreden [hierna: tweede verwijderingsprocedure].

Op 9 juni 2009 wordt de verwijdering van Longa Yonkeu gelast. Vanaf die datum wordt hij in bewaring gehouden met het oog op zijn verwijdering. Op 10 juli 2009 wordt de bewaring van Longa Yonkeu opgeheven omdat hij nog asielzoeker zou zijn.

De bewaring in de periode van 9 juni 2009 tot 10 juli 2009 kan niet door de Straatsburgse beugel.

Uit de omstandigheid dat Longa Yonkeu geen vertrektermijn is gegund wordt geconcludeerd  dat de autoriteiten van Letland niet hebben gekozen voor de eerste verwijderingsprocedure. De autoriteiten van Letland hebben echter evenmin gekozen voor de tweede verwijderingsprocedure. Longa Yonkeu  immers wordt niet in bewaring gehouden  omdat hij regels inzake toegang tot- en verblijf  in Letland heeft overtreden maar met het oog op zijn verwijdering.

De verwijderingsprocedure waarvoor de autoriteiten van Letland hebben gekozen heeft geen grondslag in het vreemdelingenrecht van Letland. Longa Yonkeu heeft niet kunnen voorzien dat een verwijderingsprocedure anders dan waarin door het vreemdelingenrecht van Letland wordt voorzien op hem zou worden toegepast.

Periode 3: beletten van onrechtmatige binnenkomst [10 juli 2009-2 november 2009]
Vanaf 10 juli 2009 wordt Longa Yonkeu als asielzoekende derdelander in bewaring gehouden. De bewaring  wordt door de bewaringsrechter verlengd op 17 juli 2009 en op 16 september 2009. Niet duidelijk is of de bewaring op 2 november 2009 wordt opgeheven.

De bewaring in de periode van 10 juli 2009 tot 16 september 2009 kan niet door de Straatsburgse beugel omdat de asielprocedure van Longa Yonkeu al op 20 mei 2009 is beëindigd en een met een asielprocedure verband houdende bewaring niet mag worden voortgezet na beëindiging van die asielprocedure.

De bewaring wordt niet al rechtmatig op het moment dat Longa Yonkeu een tweede asielverzoek indient en weer asielzoekende derdelander wordt maar pas bij de verlenging van de bewaring welke verlenging is gebaseerd op het tweede asielverzoek.

De bewaring in de periode van 23 oktober 2009 tot 2 november 2009 kan niet door de Straatsburgse beugel omdat de tweede asielprocedure op 23 oktober 2009 is beëindigd en voortzetting van die bewaring in verband met de asielprocedure geen grondslag heeft in het vreemdelingenrecht van Letland.

Periode 4: met het oog op verwijdering [2 november 2009-9 januari 2010]
Vanaf 2 november 2009 wordt Longa Yonkeu in bewaring gehouden met het oog op zijn verwijdering en omdat hij hij regels inzake toegang tot- en verblijf  in Letland zou hebben overtreden.

De keuze voor de tweede verwijderingsprocedure en de bewaring in de periode van 2 november 2009 en 9 januari 2010 kan door de Straatburgse beugel.

Verwijdering zonder beoordeling derde asielverzoek van 5 januari 2010
Na de indiening van het derde asielverzoek op 5 januari 2010 geldt Longa Yonkeu weer als asielzoekende derdelander. Ondanks een besluit tot opschorting van de verwijdering wordt Longa Yonkeu op 9 januari verwijderd naar zijn land van herkomst Kameroen.

De verwijdering van Longa Yonkeu zonder beoordeling van zijn derde asielverzoek kan niet door de Straatsburgse beugel.

Beletten onrechtmatige binnenkomst
Tot de zaak Longa Yonkeu leefde ik in de veronderstelling dat alleen derdelanders aan wie de toegang [nog niet] is geweigerd in bewaring kunnen worden gehouden om hun onrechtmatige binnenkomst te beletten. Dat blijkt niet het geval te zijn.

Op alle slakken zout
Straatsburg legt op alle slakken zout. Ik vraag me af of bewaring zonder categoriewijziging nog door de beugel kan.

Het arrest
Europees Hof voor de Rechten van de Mens, Longa Yonkeu t Letland, 15 november 2011, final 15 februari 2012, 57229/09